ZABAWY MATEMATYCZNE W DOMU

1. ORIENTACJA PRZESTRZENNA - czyli kształtowanie

umiejętności, które pozwolą dziecku dobrze orientować się w przestrzeni i swobodnie rozmawiać o tym, co się wokół niego znajduje. Kompetencje te powinno się kształtować zgodnie z prawidłowościami rozwojowymi przez cały okres wychowania przedszkolnego. W pierwszej kolejności dziecko uświadamia sobie położenie przedmiotów wokół siebie, w stosunku do własnego ciała, znacznie później potrafi określić stosunek między przedmiotami na podstawie położenia pierwszych względem innych. Orientację przestrzenną rozwijają między innymi wszelkiego typu aktywności związane z tworzeniem labiryntów.

Przykłady zabaw:

• LEWA-PRAWA

Cel: wprowadzenie stron lewa- prawa.

Należy wykonać kilka podskoków, by przyspieszyć akcję serca. Odszukać, gdzie bije serce, rękę bliższą sercu zostawiamy na tym miejscu, bierzemy frotkę i zakładamy na tę rękę- informujemy - to lewa ręka.

Zobaczymy co mamy po lewej stronie? (lewe ucho, oko, itp.)

Wyciągnij do przodu lewą rękę- pokaż i powiedz, co widzisz po lewej stronie? itd. (to samo robimy z prawą stroną, ręką – frotka w tym czasie cały czas pozostaje na lewej ręce) .

• MARSZ POD DYKTANDO

Cel: utrwalenie stron ( z frotką na lewej ręce)

Dziecko porusza się zgodnie z instrukcją osoby dorosłej.

-Idź w prawo 2 kroki…

-Idź do przodu 3 kroki… do tyłu 1 krok…teraz 5 kroków w lewo, itd.

• TANIEC CZĘŚCI CIAŁA.

Cel: kształtowanie świadomości własnego ciała.
Rodzic prosi, aby dziecko poruszało wskazanymi częściami ciała w rytm muzyki. Tańczą kolejno: głowa, szyja, ramiona, ręce, dłonie, palce, tułów, biodra, nogi, stopy.

2. RYTMY - traktowane jako sposób rozwijania umiejętności skupienia

uwagi na prawidłowościach i korzystania z niej w różnych sytuacjach. Jest to ważne przy nabywaniu umiejętności liczenia oraz dla zrozumienia sensu mierzenia. Rytm jest obecny w wielu formach aktywności człowieka. Język, którym się posługujemy ma określony rytm i melodię. Matematyka także wypełniona jest rytmami. Liczenie wywodzi się z rytmów wskazywania obiektów. Warto zatem zająć się kształtowaniem dziecięcej zdolności do dostrzegania regularności rytmicznych. Łatwiej będzie dziecku zrozumieć świat, w którym żyje. Swoje działania rozpoczynamy od układania prostych i krótkich ciągów powtarzalnych układów, by zakończyć na tych nieco bardziej skomplikowanych.

Przykłady zabaw:

• ZABAWY W ECHO

Cel: dostrzeganie rytmu i układanie go.

Powtarzanie słów lub krótkich tekstów z uwzględnieniem podanego rytmu, tempa, dynamiki, intonacji itp.

• KOLOROWE KORALIKI

Cel: wychwytywanie powtarzających się układów rytmicznych i kontynuowania rytmów w sytuacjach zadaniowych.

Mama lub tata przygotowuje koraliki w różnych kolorach lub kształtach. Układa przed dzieckiem wzór, np. O - ⌂ - O - ⌂ …..dziecko układa w takiej samej kolejności głośno określając kolor lub kształt koralika, np. koło- domek- koło- domek. Utrudniając zadanie dokładamy jeszcze inny kolor lub kształt koralika.

3. PRZYCZYNA I SKUTEK. PRZEWIDYWANIE NASTĘPSTW- dzieci przedszkolne mają już

świadomość, że ciekawość i głód wiedzy można zaspokoić, zadając pytania dorosłym. Oczekują od nich stosownych odpowiedzi i wyjaśnień. Nie trzeba więc ani zachęcać dzieci do zadawania pytań, ani też uczyć, jak mają je konstruować. Wystarczy, żeby dorosły akceptował dziecięce pytania i udzielał takich odpowiedzi, które zaspokoją ciekawość dziecka i skłonią je do następnych dociekliwych pytań.

Przykłady zabaw:

• LUBIMY DOŚWIADCZENIA- ZABAWA W EKSPERYMENTOWANIE

Cel: łączenie przyczyny ze skutkiem i przewidywanie następstw, ustalanie, które zmiany są, a które nie są odwracalne

Przy stoliku przygotowujemy pojemnik z wodą i łyżeczki  dla każdego dziecka, dzieci kosztują wodę , określają jej smak, zapach, kolor; następnie do pojemnika z wodą wsypujemy sól , ( cukier)wspólnie obserwujemy  rozpuszczanie się soli w wodzie , kosztujemy , określamy smak, zapach, kolor, wspólnie ustalamy, że nie można soli wydobyć z wody, bo się rozpuściła, dzieci podają podobne przykłady ze swoich doświadczeń np.  cukier rozpuszczony w wodzie, farby itp.

• CZY COŚ SIĘ ZMIENI?

Cel: kształtowanie rozumienia  przyczynowo- skutkowego, przewidywanie następstw

• przygotowujemy  worek z różnymi przedmiotami, dzieci losowo

wybierają przedmioty i  określają jego cechy, podają propozycje zmian  np. plastikowa łyżeczka  złamana  - można ją skleić , ale nie będzie już taka sama, gąbka – można ją zgniatać a ona ciągle jest bez zmian ( taka sama) itp

• wspólnie ustalamy, że niektóre przedmioty czy zjawiska nie mogą

powrócić do stanu poprzedniego i należy pamiętać o tych zmianach, by ustrzec się  przed nieprzyjemnym doświadczeniem np. gorącą wodą można się oparzyć itp.

• CO BY BYŁO GDYBY?

Cel: rozwijanie rozumowania przyczynowo- skutkowego, „ Co się może stać?, gdy.. wyznaczanie celu, potem planowanie czynności, które do niego prowadzą. Wspólne szukanie odpowiedzi na pytania.

• Co by było gdyby w mieście nie było sygnalizacji świetlnej ? ( po

odpowiedzi przypominamy kolejne czynności jakie należy wykonać podczas przechodzenia przez ulicę)

• Co by było , gdyby w naszym mieście nie było znaków drogowych?(

po odpowiedzi na pytanie  przypominamy sobie znane znaki drogowe)

• Co by było gdyby….. (dzieci samodzielnie wymyślają różne sytuacje

i znajdują na nie odpowiedź ).

4. LICZENIE- a także dodawania i odejmowania – obejmuje proces  począwszy od liczenia konkretnych

przedmiotów przez liczenie na palcach aż do rachowania w pamięci. Liczenie wywodzi się z rytmu i gestu wskazywania. Najpierw dziecko wyodrębnia z otoczenia to, co chce policzyć. Może to uczynić wzrokiem albo gestem. Następnie dotyka lub wskazuje przedmioty i określa je liczebnikami. Często na rytm dotykania nakłada się rytm oddechu i rytm bicia serca, dlatego niektórych przedmiotów dotyka więcej niż jeden raz. W miarę ćwiczenia dziecko dąży do precyzji. Licząc stara się przestrzegać reguły jeden do jednego: jeden liczony przedmiot, jeden gest wskazujący i jeden wypowiedziany liczebnik. Stosunkowo późno dziecko zaczyna rozumieć, że wynik liczenia nie zależy od tego, czy liczy "od początku" czy "od końca". Ważne jest, aby policzyć wszystkie przedmioty. Do tych prawidłowości liczenia dziecko musi dojść w wyniku samodzielnych doświadczeń. Trzeba zachęcać dziecko do liczenia, pokazywać jak się liczy, liczyć razem z nim, podpowiadać liczebniki itp.

Przykłady zabaw:

• LICZYMY GUZIKI- Dziecko wkłada do pudełka kasztany głośno je przeliczając. Na końcu

mówi: W pudełku jest 8 kasztanów. Następnie zadanie wykonuje dorosły. Wysypuje kasztany z pudełka i je głośno przelicza, potwierdzając ich ilość.

• KLOCKI W RZĘDZIE LUB SZEREGU

Cel: Zrozumienie, że po przestawieniu liczmanów nie zmienia się ich liczba.

Dziecko układa w rzędzie (lub szeregu) np. klocki, liczy je głośno i mówi, ile ich  jest. Dorosły przekłada kilka i pyta: Czy teraz jest tyle samo klocków? Dziecko ponownie przelicza. W następnym ćwiczeniu to dorosły układa klocki, liczy je i oświadcza, ile ich jest.. Dziecko przekłada liczmany i pyta Czy teraz jest tyle samo klocków? Dorosły stwierdza: Tak nadal jest …….klocków. Jeśli chcesz możesz sprawdzić.

Danuta Milczarek